Plantencombinaties |

Op deze pagina vindt u tips voor het zelf creëren van kleurrijke plantencombinaties. Onderaan deze pagina heb ik wat voorbeelden uit eigen tuin, met uitleg daarbij.

Mooie combinaties maken is natuurlijk vooral een kwestie van smaak. Een thema kan daarbij goed helpen, bijvoorbeeld een kleurenthema of een prairieborder. Eenheid in de border geeft rust en een natuurlijke uitstraling. Om dit te bereiken helpt het om eerst veel rond te kijken bij andere tuinen of op diverse tuinsites.

Iedere tuin is uniek, dus ook de omstandigheden. Belangrijk om daar de keuze op te baseren. Een goed aangelegde border geeft jarenlang plezier en vraagt weinig onderhoud.
Om een mooie border te maken met planten die goed bij elkaar passen, maar ook op de juiste plek staan, zijn er een aantal zaken om rekening mee te houden voor een optimaal resultaat:

Grondsoort

Dit is van belang omdat planten vaak een voorkeur hebben voor bepaalde grond. Er zijn planten die het beter doen op zandgrond, anderen weer op klei. Zandgrond is vaak wat armer en kan maar moeilijk vocht en voedingsstoffen vasthouden. Planten als Stachys, lavendel, duizendblad en ooievaarsbek verdragen best een periode van droogte, maar bij langdurige droogte kan een sproeibeurt geen kwaad. Een jaarlijkse gift compost kan helpen zandgrond beter vocht vast te houden. Kleigrond is rijk aan voeding, maar veel vaster. Bij droogte wordt het hard, bij veel regen blijft het lang nat. Veel planten kunnen daar niet tegen en zullen verdwijnen. Planten als als Hosta of Spirea vinden een vochtige grond juist niet erg. Het is dus goed te informeren op welke grondsoort u tuiniert en welke planten daar bij horen. Er zijn ook testen beschikbaar die de PH-waarde meet van uw grond. Zure of kalkrijke grond is ook van belang bij het uitzoeken van planten, maar kan verholpen worden met kalkkorrels of turf. Ik tuinier op iets zure grond, elk jaar krijgen de borders en het gazon een gift kalk. Mijn rododendrons en Skimmia’s krijgen juist een extra gift turf. Vanwege de erg arme zandgronden hier gebruik ik grote hoeveelheden compost. Die strooi ik elk voorjaar op de opgeruimde borders en het gazon. Na de eerste onkruidronde strooi ik vaak nog een keer. Het voordeel van compost is dat het onkruid veel makkelijker te verwijderen is, omdat het een heel losse bovenlaag geeft.
Om de grond geschikt te maken voor een border heb ik hier meer informatie.

Standplaats

Eén van de belangrijkste zaken om rekening mee te houden bij het aanleggen van een border is de hoeveelheid zon. De meeste planten houden van veel zon, maar een aantal staan liever in de halfschaduw of zelfs helemaal in de schaduw. Wanneer planten op de verkeerde plek staan kwijnen ze onherroepelijk weg. Een zonliefhebber in de schaduw zetten zal minder of geen bloei opleveren. Na enkele jaren zijn ze verdwenen. Wat ook wel gebeurt, is dat planten bij teveel schaduw gaan omvallen. Ze gaan harder groeien richting licht, worden zwakker en vallen vervolgens om. Eenzelfde plant in de volle zon zal steviger blijven. Andersom geldt ook dat een schaduwplant minder goed tegen volle zon kan. Vaak zie je dat bladeren verdrogen en zelfs verbranden. De randjes krullen om en worden bruin. Doordat de stand van de zon de hele dag verandert zijn er plekken in de tuin die een aantal uren zon krijgen en de rest van de dag in de schaduw liggen. Een plek met maximaal 4 uur zon is geschikt voor halfschaduw planten. Planten voor volle zon hebben minimaal 5 uur zon nodig.

Hoogte

Een tuin waarin alleen lage planten staan wordt gauw saai. Probeer dus op verschillende plekken hoogte te creëren. Dat kan door het planten van een boom(pje), klimplanten, hoge heesters of siergras. Sierappelboompjes zijn kleine boompjes die al gauw in een tuin passen. In een plantenborder staan hogere planten vaak achterin. Vooraan zet je de lagere soorten of bodembedekkers. Het is mooi als de border langzaam oploopt, maar dat hoeft niet te strak, anders wordt het saai. Vooral siergrassen kunnen erg mooi die strakke lijn doorbreken en de border een natuurlijke uitstraling geven. Hoogte creëren kan ook met hagen of klimplanten. Het kan gebeuren dat een gekochte plant die al in de bloei was, het volgende jaar veel hoger wordt. Planten opgekweekt in de pot blijven lager, in de volle grond zullen ze vaak groter en hoger worden.

Kleur

Kleur is allesbepalend voor mooie plantencombinaties. En is dus ook een kwestie van smaak. Gebruik je één of maar een paar kleuren, ontstaat er een rustige border. Het kan dan wel wat saai worden. Veel kleuren maakt een border drukker en soms erg schreeuwerig. Hou je ( net als ik) van veel kleuren is het zinvol om grote groepen te maken van de zachte kleuren. Planten met felle kleuren wat kleiner houden. Ook veel gebruik maken van siergrassen brengt rust. Erg mooi is het wanneer plantengroepen zich herhalen. Een blik zoekt automatisch naar dezelfde planten.

Blad-en bloemvorm

Om planten te benadrukken is het goed te letten op de vorm van een plant, bloem of bladeren. Een hosta met groot blad staat geweldig mooi naast een varen met fijn blad. Beiden houden van halfschaduw en vocht en kunnen dus perfect gecombineerd. Daartussen kunnen dan weer mooi akeleien staan. Het blad is fijn en blijft wat lager, de bloemen piepen tussen de planten door en staan hoog op de stengel. Dat geeft een heel natuurlijk effect. Ze zaaien zich ook goed uit en lijken zelf die gaten te zoeken. Ze zijn tweejarig, maar elk jaar komen ze tussen de varens en hosta’s terug.
Bloemvormen kunnen ook zeker bijdragen aan mooie combinaties. Zo zet ik graag lange bloemstengels zoals de Persicaria’s of de dropplanten naast ronde bloemvormen als Margrieten en Rudbeckia’s. De bloemvorm van de geraniums zijn ook weer anders en zijn vooral mooi om te laten weven door andere planten heen.

Bloeitijd

Om zo lang mogelijk van een mooie border te genieten kan je ook nog rekening houden met bloeitijd. Vroegbloeiers als Pulmonaria en diverse bolletjes geven vroeg in het voorjaar al kleur en leven aan de tuin. Met warm weer, wanneer de eerste hommels wakker worden, bezoeken ze graag de pulmonaria of krokussen. Wel probeer ik de vroege bloeiers in kleine groepjes te houden. Dit om te voorkomen dat in de zomer grote gaten vallen in de border. Vroege bloeiers kunnen na de bloei afgeknipt worden, zodat buurplanten die ruimte kunnen vullen. Daarnaast zijn er prachtige najaarsbloeiers zoals Rudbeckia’s, herfstasters en geranium Rosanne die kleur geven tot aan de eerste vorst. Het is natuurlijk erg leuk als de tuin zo lang mogelijk interessant is, doordat er altijd wel iets bloeit. Zelfs in de winter zijn er soorten die bloeien.

Na het uitzoeken van de geschikte planten is het tijd om de planten te scoren, liefst zo vroeg mogelijk in het voorjaar. Een bezoek aan een tuincentrum levert zeer beslist een aantal mooie planten op, maar ook een lege portemonnee. Hoewel de verleiding erg groot is om die prachtig uitziende bloeiende planten te kopen, de vreugde is van korte duur. Planten in een tuincentrum zijn onder ideale omstandigheden opgekweekt en worden in de winkel gezet wanneer ze op hun mooist zijn. Soms zijn ze al over hun top heen. Ze bloeien daar al eerder dan ze normaal gesproken in je tuin doen. Wanneer die planten in de tuin worden gezet krijgen ze meteen al een klap te verwerken. Ze zijn niet gewend aan wind, kou, regen of direct zonlicht. Zeker als de worteltjes aan de onderkant er uit groeien zitten ze al te lang in een potje. Die plant moet erg veel moeite doen voor de bloei en heeft geen energie meer voor wortelgroei. Terwijl de plant het nu zelf moet doen. Binnen enkele weken is de plant uitgebloeid. Ook is de kans groot dat de plant het niet overleeft. Heeft u toch een paar prachtige planten daar gescoord, zet ze dan zo snel mogelijk in de volle grond en geef ze vooral in het begin voldoende water. Soms helpt het ook om meteen de bloemknoppen er uit te knippen. De kans dat de plant dan toch aanslaat is zo groter. Maarja, daar koop je ze natuurlijk niet voor.

Er zijn verschillende mogelijkheden om goedkoper en beter aan mooie planten te komen. Op marktplaats worden wel eens stekken aangeboden voor een zacht prijsje. Sommige mensen willen ze ook wel opsturen. Vraag ook eens om u heen aan mensen met een tuin, de meeste tuinmensen vinden het geen probleem een stuk af te steken van vaste planten. Soms moet dat toch al wel gebeuren om planten in toom te houden. Dat kan in het voorjaar of najaar.

Hele goede ervaringen heb ik met het uitzoeken van planten bij kwekers. Dat kan zijn bij een kweker in de buurt of online. Veel kwekers hebben een website met een overzicht van hun assortiment met bijbehorende informatie. Die kwekers hebben vaak ook een voorbeeldtuin waar je inspiratie kan opdoen. Bijvoorbeeld “De Border” in Ambt Delden of “De kleine plantage” in Eenrum. Ik kom daar nog steeds wel eens en koop dan een paar bijzondere plantjes die ik opkweek en zo snel mogelijk kan vermeerderen. Zij vertellen ook graag welke planten geschikt zijn voor uw tuin. Vanaf het vroege voorjaar hebben deze kwekers sterke stekken te koop voor een goede prijs. Het zijn geen massa’s zoals je ze ziet in tuincentra, al vol in de bloei, maar sterke stekken die in de volle grond uitgroeien tot prachtige planten die tegen een stootje kunnen.

Zelf houd ik van een kleurrijke border met veel contrasten. Om toch rust te creëren maak ik van onopvallende planten grote groepen. Planten die er wel uitspringen houd ik kleiner. Overgangen van plantgroepen worden rustiger door het gebruik van siergras of bladplanten, dus die gebruik ik veelvuldig. Het siergras Miscanthus bijvoorbeeld is door zijn hoogte vaak een mooie achtergrond voor plantcombinaties. Maar de verschillende Panicums en Lampepoetsergras zijn ook geweldig, door hun subtiele grasaren. Door hun neutrale uitstraling brengen ze rust. Zeker als een plantcombinatie anders te schreeuwerig wordt. Lampepoetsergras zet ik helemaal voorin om de show te stelen. Bladplanten zoals heuchera, hosta en varens zijn over het algemeen wat lager en kunnen vooraan in de border. Het zijn planten die structuur aan de border geven, ze groeien netjes, vallen niet om en woekeren niet. Daarnaast geven ze gelijk al een mooie kleur aan de border. Ik probeer ook te letten op de diversiteit van planten, zoals vaste planten, eenjarigen, groenblijvers, voorjaarsbollen, sieruien, boompjes en dus siergrassen.

Erg mooi in een sierborder zijn planten die zich door andere planten heen weven. Vooral een aantal geraniums doen dat erg mooi. Bijvoorbeeld de Geranium Sweet Heidi of Geranium Rosanne, die zoeken zelf hun weg wat een natuurlijk effect geeft.

Moderne borders gebruiken over het algemeen grote groepen van dezelfde planten. Vaak in rechte vlakken en soms ook in verhoogde bakken. Door het gebruik van bijvoorbeeld siergrassen, lavendel, rozen, geraniums of groenblijvers ogen deze tuinen toch heel natuurlijk. Het nadeel van deze vaak eenzijdige tuinen is dat er niet het hele seizoen bloei is. Ook insecten gaan liever naar diversere tuinen waar verschillende nectarplanten staan.

Asymmetrische groepen geven ook een natuurlijk effect. Dus niet allemaal netjes op een vierkant, maar wat losjes geplant. Planten kunnen op grensvlakken ook een beetje door elkaar gezet worden, voor een natuurlijke overgang. Zelf doe ik dat niet zo vaak om chaos te voorkomen. Maar als combinaties echt mooi zijn kan dat prima. Overigens kan je zo ook een hele border planten. Dus de plantgroepen geheel door elkaar zetten. Mooi is dan om een aantal rustige planten als basis te nemen en enkele accenten daartussen te zetten. Je krijgt het idee van een bloemenweide. Siergrassen zijn dan wederom onmisbaar, maar je zou ook trommelstokjes (Alliumbollen Sphaerocephalon), liatris, Crocosmia’s, gipskruid, Artimisia en klaprozen kunnen gebruiken.

Verder is het belangrijk om te kijken naar bloem- en bladvorm. Om te zorgen voor contrast, zet ik pluimen naast ronde bloemen. Of weefplanten bij schermbloemen. Contrast kan ook goed met bladplanten alleen. Varens hebben over het algemeen heel fijn ingesneden blad, terwijl Hosta’s vaak grover blad hebben. Daardoor combineren ze erg goed. Op schaduwrijke plekken kan er heel goed gecombineerd worden met diverse varens en hosta. Er zijn zoveel variëteiten in bladplanten dat die alleen al voor hele indrukwekkende borders kunnen zorgen.

Het voorjaar is een goed moment om veranderingen aan te brengen in de border, maar ook herfst heeft vele voordelen. Ten eerste omdat je nog goed kan zien hoe de plant was en kan bepalen of die op een andere plek beter uit komt. Ten tweede is het meestal een wat nattere periode, waardoor de plant goed kan aanslaan. Ten derde heeft de plant geen klap te verwerken in het voorjaar als die net bezig is om uit te groeien. Ook is het voorjaar vaak een wat drukkere periode en is het fijn als de border al enigszins naar wens is. In mijn blogs vertel ik over diverse bezigheden en werkzaamheden in de verschillende seizoenen.

Wanneer het groei-en bloei seizoen voorbij is, in het najaar, is het tijd om de border te beoordelen. Veranderingen kunnen op dat moment uitgevoerd worden. Planten kunnen dan zonder problemen verzet worden. Verwacht ook niet dat een nieuwe border met veel verschillende vaste planten het eerste jaar al geheel naar wens is. Combinaties vallen vaak anders uit doordat sommige planten veel groter worden dan verwacht, kleuren anders zijn dan op een plaatje, planten omvallen of dat bepaalde planten snel zijn uitgebloeid. Wanneer basisbeplanting zoals hoge siergrassen, heesters en grote groepen naar wens zijn, is het toch leuk om jaarlijks wat planten te verzetten. Ook door ze dan gelijk te vermeerderen ontstaan mogelijkheden om borders te veranderen. Bijvoorbeeld door plantencombinaties te herhalen, wat altijd mooi is in een border.

Er wordt vaak beweerd dat vasteplantenborders in de winter kaal en leeg worden. Daar ben ik het niet mee eens. Veel vaste planten blijven de gehele winter rechtop staan, zeker siergrassen geven een prachtig plaatje in de winter. Ook de verschillende kleuren rood, bruin en geel hebben zo zijn charme. Pas in het vroege voorjaar wanneer de borders schoongemaakt worden is het heel even kaal, maar dan beginnen de eerste voorjaarsbloeiers alweer te bloeien, zoals Pulmonaria en diverse bolletjes. In mijn vaste plantenborders gebruik ik wel vlinderstruiken en wat kleinere heesters. Viburnums bijvoorbeeld, verkrijgbaar in verschillende soorten, blijven in de winter groen en geven dus vulling in een border wanneer de rest in de winter is afgestorven. Net als diverse prunussen, Skimmia, liguster, hulst en vele anderen.

Monarda “Prairienacht” met de gele Heliopsis helianthoides “Summer Sun”.

Persicaria met de hoge blauwe geranium “Orion” en achterin de rose moerrasspirea Philipendula Ulmaria “Rosea”

Op de voorgrond daglelie “Pink Damask”met daarachter de witte centranthus rubus “Alba” en de zalmkleurige Persicaria “Orangefield”.

Liatris Kobold met een daglelie “Pink Damask” en de eenjarige cosmea “Xantos”. Daartussen weeft zich de geranium “Rozanne”.

Een opvallende combinatie dit jaar, maar toch niet helemaal tevreden over. De Heleniums en monarda’s vooraan kleuren niet prettig met elkaar. Eén van beide gaat volgend jaar verplaatst worden. De Persicaria “Amethyst” doet het wel goed in allerlei combinaties en staat wat meer naar achter. De bolletjes Echinops op de achtergrond staan goed op die plek.

Een overzichtsfoto van een border. Door meerdere groepen van eenzelfde plant terug te laten komen in een border wordt er rust gecreeerd. Bijvoorbeeld de opvallende Persicaria “Orangefield”. Dit jaar heb ik de groepen wat kleiner gemaakt en vaker terug laten komen. Deze “Orangefield” blijft redelijk stevig, maakt iets minder blad waardoor het niet andere planten wegdrukt en heeft een opvallend zalmrose kleur. Vooraan staan groepen Calamintha Nepeta of steentijm. Een bossig plantje die enorm veel bijen trekt op mooie dagen. In het najaar verkleurt het naar lichtlila, maar blijft stevig rechtop staan. De bolletjes oranje Crocosmia staan her en der verspreid. De aubergine kleurige sedum is zeer geschikt in allerlei combinaties en net als de grijze Artemisia een neutrale plant. Op de achtergrond de hoge Eupatorium of leverkruid.

De Crocosmia heeft veel varianten in rood, geel en oranje. Dit is een bijzondere soort, met 2 kleuren gemengd. Het is een opvallend bolgewasje dat in het voorjaar regelmatig bij bijvoorbeeld een Aldi in de schappen ligt. Soms in combinatie met andere bolletjes. Ik plant deze bolletjes overal verspreid in de borders, wat erg leuke effecten geeft. Op de achtergrond Persicaria “Orangefield” en rechts de voorjaarsbloeier Stachys “Hummelo”.

Vooraan de geranium Rozanne die door de blauwe Salvia weeft. Daarnaast de Astilbe Straussenfeder die een oudrose, wat hangende bloemaren geeft. De heel zachtrose Hemerocallis of daglelie “Luxary Lace” is heel breed toepasbaar als tuinplant in verschillende combinaties.

Een combinatie voor de losse border. De Persicaria “Pink Elephant” die heel grappige bloeiaren hebben die een beetje hangen. Naast de Agastache “Blue Boa” die allemaal verschillende hoogten hebben. Links nog een paar witte margrieten te zien, die hier goed bij passen. Op de achtergrond de hoge Eupatorium Purpureum.

De hoge witte Thalictrum delavaya “Splendide White” kan verder achterin de border. Wordt wel 160-180 cm hoog. Hier naast Monarda “Kardinal”, een stevige en opvallende bloeier. Monarda’s zijn winterhard en kunnen heel makkelijk vermeerderd worden.

Een hele rustige combinatie met zachte kleuren. Toch valt deze combinatie erg op in de tuin. Mede door de grote bos geranium Brookside. Deze geranium zaait zich behoorlijk uit. Zaailingen die ik vind graaf ik uit en pot ze op. Het is een geranium die ook bijna overal bij past. Enige nadeel is dat ze zo begin augustus wel uitgebloeid zijn. De uitgebloeide bloemstengels worden wat bruinig en hebben de neiging om om te vallen. Daarbij kunnen ze andere planten wegdrukken. Op tijd de bloemstengels wegknippen kan dit voorkomen. De zachtgele Hemerocallis is zeer fraai.

Twee nieuwe planten in mijn border. Dan is het altijd afwachten wat combinaties doen. De Artimisia “Silver Queen” en Stachys monieri “Hummelo”. Een combinatie voor in de volle zon. De grijze Artimisia werd mij iets te hoog, dus heb ik de toppen eruit geknipt. De Stachys is een leuke plant, maar redelijk snel uitgebloeid. Voor de zomer al, dus om grote gaten te voorkomen zet ik hem volgend jaar meer verspreid door de tuin. Het is een makkelijke plant om te combineren. Hij wordt ongeveer 50 cm hoog en het blad blijft dicht bij de grond. Na de bloei kunnen de uitgebloeide toppen er uitgeknipt worden. De grijze Artimisia is een waardevolle plant om mooie combinaties te maken. Grijs is een belangrijke kleur om buurplanten beter uit te laten komen. Helaas is het wel een woekeraar, dus ik zet hem alleen compleet met pot in de grond. Hopelijk houd ik hem daarmee in toom.

Achterin staat de Persicaria “Orangefield”, die neigt naar zalmrose. De kleuren combinatie is erg mooi. Dezelfde combinatie een paar keer terug laten komen in de border geeft een rustig beeld. Achter deze fraaie combinaties past een dropplant of siergrassen erg goed.

Deze combinatie kan ook goed aangevuld worden met bijvoorbeeld Margrieten of Echinacea’s.

Liatris kobold met Hemerocallis, Echinacea's en Heliopsis Een vrolijke combinatie van Liatris “Kobold” met Helenium “Pink Damask”. De daglelie lijkt een lastige plant te combineren maar past toch verrassend goed bij heel veel verschillende planten. Zeker met de witte margrieten en de rode Centranthus is dit een mooi setje. De Liatris is een sterke vaste plant die knolletjes maakt onder de grond. Die kunnen in het voorjaar opgegraven en gedeeld door de kleinere bolletjes er af te breken. Zo kunnen meerdere groepen gecreëerd worden. Vaak hebben supermarkten in het voorjaar goedkope zakjes met plantbolletjes. Meestal zit daar ook Liatris bij. Op de achtergrond de gele Heliopsis.

Combinatie van Persicaria, Helenium en Eryngium. Een bijzondere combinatie die erg kleurrijk is. Persicaria “Amethyst”, Helenium “Moerheim Beauty” en Eryngium. Totaal verschillende kleuren en vormen bij elkaar. Wel alle drie dezelfde hoogte. De Eryngium is overigens maar één plantje, vormt een flinke pol in de top met bloembolletjes. Daardoor wel kans op omvallen. Dus “klem” zetten tussen andere hoge planten werkt het best. Alle drie trekken veel insecten aan.

Op deze foto de Helenium met het veelzijdige Gipskruid. Gipskruid is een fantastische tuinplant, die elk jaar kan worden opgegraven en gedeeld. Het delen kan pas wanneer duidelijk is waar de nieuwe scheuten gaan groeien. Daar snij je de knol gewoon door. Wel de eerste tijd voldoende vochtig houden. Wanneer vol in de bloei is het een waardevolle aanvulling voor boeketten. Wel kan hij wat steun gebruiken, als hij omvalt duwt het buurplanten makkelijk weg.

Nog een combinatie met Helenium, hier met Phlox “Blue Paradise”, maar iets minder geslaagd vind ik zelf. Liever kies ik volgend jaar voor de combinatie met Agastache “Blackadder” of “purple Haze”. De “purple Haze” geeft elk jaar een grote hoeveelheid zaden en kan ik dus overal ( gratis) gebruiken. Zeker met het gipskruid en in grote groepen een garantie voor een supercombinatie.

Een sterke combinatie die voorin de border kan. Op de eerste rij de geranium “Rozanne” die zich natuurlijk tussen andere planten door weeft. Direct daarachter de Salvia “Mainacht” die erg lang door bloeit. Op de derde rij de lage Monarda “Petit Delight”, die bijna licht geeft. De monarda is een zeer sterke plant die in het voorjaar makkelijk te vermeerderen is. Wanneer in maart de eerste blaadjes zichtbaar zijn kan het eenvoudig uit elkaar getrokken worden en opgepot. Na een paar weken is het een stevig plantje en kan het teruggeplant op de gewenste plek.

Op de voorgrond Salvia met daarachter een gele daglelie. Beiden bloeien lang in de zomer. Een siergras of ook een Centranthus kan hier heel goed bij.

Dit is een zeer mooie combinatie. De hogere Nepeta of kattenkruid naast de persicaria “Orangefield”. Daarachter nog net te zien de Heliopsis Helianthoides. Met een siergras daarachter maakt het plaatje compleet. De Nepeta “Six hills Giant” is wel iets eerder uitgebloeid, maar door de bloeiaren er uit te knippen bloeien, gaat het opnieuw uitlopen.

Persicaria “Blackfield” met Solidago “Loysder Crown”, een spetterende combinatie. De persicaria vind ik een superplant, die combineert ongelooflijk goed met praktisch elke plant. Het is een zeer sterke plant die wel in toom gehouden moet worden, anders overheerst het teveel. De zachtgele Solidago is een stevige cultivar die niet woekert en werkelijk de border uit knalt. Ook deze plant combineert heel makkelijk met andere vaste planten. Geweldig mooie plant om te drogen.

Deze donkerrode Helenium is een lagere cultivar die zeer stevig is en lang bloeit. Het is een warme kleur die goed combineert met zachtere kleuren zoals deze Bergsteentijm. De Bergsteentijm mag vooraan in de border, omdat deze blikvanger niet omvalt en het geheel netjes houdt. Beiden houden van zon en kunnen wat droogte verdragen. daarbij trekken ze heel erg veel insecten aan. Deze combinatie vind ik erg mooi.

Wat een leuke combinatie! Persicaria “JS Delgado” naast de Rudbeckia “Goldsturm”. Daartussen de aster “Mönch”, een prachtige blauwe aster. Het is niet zo’n stevige aster, maar valt mooi tussen andere planten en vult de gaten. Daarnaast verzacht het de hardere kleuren daarachter. Een klein stukje van de Sedum “Munstead Dark Red” is te zien op de eerste rij van de border.

Agastache “Blue Boa” met chrysanthemum “Dernier Soleil”. Een hele warme combinatie. De Agastache of dropplant heeft een wat gedrongen bloeiaren in de kleur blauw/paars. De Chrysant is een geweldig mooi exemplaar met geel hart en oranje randjes. Hij bloeit wel wat later in het seizoen, maar wel heel talrijk. Kan heel erg goed als snijbloem. Na 2 jaar kan het ook al gedeeld worden in meerdere planten. Zet deze combinatie wel in de volle zon.

De Rudbeckia Fulgida naast Caryopteris x clandonensis. Beiden bloeien wat later in het seizoen, eigenlijk tot aan de vorst. De Caryopteris is geen vaste plant, maar een kruidachtige sierheester. In het voorjaar een beetje terugsnoeien, dan verschijnen er weer bloemen op het nieuwe hout. De kleur blauw is erg mooi bij het felle geel van de Rudbeckia. Ze worden ongeveer even hoog en willen graag wat extra vocht bij droogte.

Een vrolijk plaatje van stevige en langbloeiende vaste planten. De eerste rij gebruik ik steeds meer Calamintha Nepeta Nepeta. Deze bijenlokker blijft mooi rechtop staan, is droogtebestendig en kan goed gebruikt worden als basis voor randbeplanting. Links achterin de Monarda “beauty of Cobham”. Vooraan gipskruid en Achillea “Walther Funcke”. In het midden de Persicaria “Orangefield” en kattenkruid (Nepata). De gele bloemen middenachter is de Heliopsis “Summer Sun”.

Deze aster is één van mijn topfavorieten in het najaar. De aster “Coombe Fishacre” is heel stevig en bloeit zeer talrijk met licht roze bloemetjes met een iets donker hart. Heel goed te delen in het voorjaar. Deze aster combineert vooral met donkere of harde kleuren omdat het anders te flets wordt.. Hier naast de paarsrode Persicaria “Amethyst”.

Een felle kleurencombinatie, met vooraan Geranium “Rozanne”, Centranthus en Heliopsis “Summer Sun”. Deze planten komen ook wat betreft hoogte goed uit en bloeien lang door.

Hier op de achtergrond de agastache “Blackadder” of dropplant. Een kanjer in de tuin als het gaat om aantrekken van insecten. Daarvoor de Monarda “Beauty of Cobham”. Allebei grote groepen en dicht bij elkaar wat betreft kleur. Een prachtige combinatie omdat ze beiden goed tot hun recht komen.

Bij deze combinatie krijg altijd het idee dat ik naar een boeket kijk. Geranium “Rosanne” heeft de eigenschap zich mooi tussen planten te weven. Het zachtgele van de Achillea “Moonshine” combineert enorm mooi bij de rose/blauwe geranium.

Dit is een geweldige combinatie. Persicaria “Orangefield” met Heliopsis helianthoides “Summer Sun”. Hier hebben de harten van de ene bloem dezelfde kleur als de andere bloem. Ook deze bloemen weven prachtig door elkaar heen.

Naar deze combinatie heb ik lang gezocht. De Helenium is namelijk een vrij lastige plant om te combineren door zijn meerkleurigheid. Omdat ik de Helenium op zich een fantastische plant vind, heb ik gezocht naar een combinatie waarmee deze plant goed tot zijn recht komt. Het blauwe van de phlox “Blue paradise” vind ik best een gewaagde combinatie, maar daardoor verrassend geslaagd. Aan de andere kant is gipskruid een neutrale plant, door kleur en vorm, die niet de aandacht trekt. Daardoor een perfecte plant voor lastige combinatie.

Op deze foto de Kniphofia “Pineapple Popsicle” samen met de eenjarige Antirrhinum Majus “Black Prince” ofwel leeuwenbek. Eenjarigen zijn goed tussen vaste planten te zetten. In dit geval geeft de prachtige donkerrode leeuwenbek, die overigens heel makkelijk te zaaien is, een mooie achtergrond. De lichtgele Kniphofia doet zijn Nederlandse naam Vuurpijl zeker eer aan. Ze schieten er echt uit! De leeuwenbekjes vind je ieder jaar terug in de tuin, ze zaaien zich leuk uit.

Deze combinatie is duidelijk minder uitgesproken. Hier de Heliopsis helianthoidus “Summer Sun” met Helenium “Moerheim” en de Persicaria amplexicaulus “Orangefield”. Geel, rood en oranje dicht bij elkaar past goed in een prairietuin. Het zijn allemaal warme kleuren. Zeker in combinatie met siergrassen.

Deze foto is niet erg scherp en ook nog eens laat in het jaar gemaakt. De (bijna uitgebloeide) Rudbeckia fulgida met Caryopteris clandonensis en de roodgekleurde Euonymus. De combinatie vind ik erg mooi. De grijzig blauwe Caryopteris laat zich heel makkelijk combineren. De Euonymus is een kleurende heester die door het jaar heen vrij onopvallend is, maar in het najaar je tuin uit knalt. Ze hebben alle drie een andere blad-en bloemstructuur.

Eupatorium met Agastache “Indigo”, een vrij rustige combinatie. Geschikte basisplanten voor een wat uitgesproken kleur erbij. Bijvoorbeeld een witte Cosmos, voor extra contrast. Maar een mooie siergras erbij is ook een geweldige combinatie. Om te knallen kan er de gele Rudbeckia fulgida “Goldsturm” of Heliopsis voorgezet worden. Het plaatje wordt dan heel kleurig.

Hier een goed voorbeeld van de functie van neutrale planten zoals gipskruid. Daarbij passen vrijwel alle vaste planten. Op deze foto met Monarda en achterin Liatris spicata “Kobold”. Het is net een boeket!

Op de eerste rij Alchemilla Mollis, daarachter Astilbe. Beiden kunnen wat schaduw verdragen en willen wat vochtige grond.

Gipskruid naast Monarda “beauty of Cobham” en Phlox “Blue paradise”.