Thema border
Bij het aanleggen van een border kan je kiezen voor een bepaald thema. Voorbeelden van een thema kunnen zijn prairietuin, natuurlijke tuin, rozentuin, onderhoudsvriendelijke tuin, moderne tuin of border op kleur. Uiteraard kan je ook prima een aantal thema’s combineren. Ik gebruik zelf veel kleur, ronde lijnen, maar ook diverse siergrassen en prairieplanten. Vanwege de droogte vooral daarop geselecteerd en liefst lang bloeiend. Vooral de kleurencombinaties is mijn thema. Dat is elk jaar weer een uitdaging om die weer anders te maken. Beter op kleur en mooier bij elkaar passend.
Bij een thema border is het dus eerst van belang wat het best past bij jou en de omstandigheden van de tuin. Bij een modern huis passen rechte lijnen, strakke borders en grote groepen. Een oud woonboerderijtje kan heel goed met een kleurenthema, wilde bloemen of een prairietuin. Dat zijn allemaal keuzes. Wat niet echt een keuze is, is de grondsoort. Om een goede keuze te maken is het dus ook belangrijk om te weten welke grondsoort je hebt. Een kleibodem verlangt andere planten dan zandgrond. Ook zon en schaduw is een omstandigheid om rekening mee te houden. Een prairietuin in een omgeving met veel bomen gaat helaas niet werken. Wanneer dat allemaal duidelijk is kan de keuze gemaakt worden. Met het thema voor ogen kan er een plan gemaakt worden.
De komende tijd wil ik aandacht besteden aan verschillende thema’s. Misschien helpt dat om een keuze te maken of doe je inspiratie op.
Om te beginnen een kleurenborder, met als thema blauw. Welke blauwbloeiende planten passen goed bij elkaar. Voor een blauwe border is de keuze zeer groot. Een aantal planten neigen naar paars of rose, maar over het algemeen zijn de verschillende blauwtinten prima met elkaar te combineren.
Er zijn meerdere soorten voorjaarsbollen die prachtige blauwe bloemen hebben. Zet ze in kleine groepjes tussen de vaste planten. Ze zullen in het voorjaar de tuin al blauw kleuren. Wanneer ze uitgebloeid zijn nemen de vaste planten het over. Kattenkruid is een vaste plant die al erg vroeg bloeit. Tot half juni blijft die mooi, dan snoei ik ze heel kort af. Meestal geven ze al snel weer een tweede bloei. Ook de blauwe phlox “Blue Paradise” bloeit vroeg, maar die wil ik volgend jaar voor de langste dag toppen, zodat ze niet zo omvallen. Daardoor zal de bloei wat later zijn.
Om niet te verzanden in onoverzichtelijke zee van blauwe bloemen is het goed om tussen de blauwe bloemen wat neutrale planten te zetten. Dat kunnen diverse siergrassen zijn, grijsbladige planten als Artimisia of de donkere Sedum “José Aubergine”. Zeker Artimisia is een leuke snelgroeiende plant die zeer geschikt is voor een blauwe border.
Kattenkruid is een hele geschikte plant voor een blauwe border. Ze zijn er in diverse varianten en geven soms na de snoei een tweede bloei. Ze kunnen in grotere groepen aangeplant worden en trekken veel insecten aan. Hard blauwe bloemen zoals Delphinium zijn mooi om verspreid in de border te zetten. Ze willen ook nog wel eens omvallen, daarom zet ik ze nooit in een grote groep. Als hoog accent is de vlinderstruik Buddleya “Black night” een prachtige donkerblauwe struik.
Witte planten als margrieten, gipskruid en bergsteentijm kunnen ook prima in een blauwe border, om wat rust te brengen. Margrieten kunnen in kleine groepjes overal tussen gezet worden. Dat geeft een hele natuurlijke uitstraling. Let wel, margrieten zijn er in verschillende soorten. Sommigen in mijn tuin worden best hoog, zo’n 80-90 cm. Die zijn ongeschikt voor de voorste rand. In het midden van een border kunnen ze mooi staan. Dan vallen ze ook niet zo makkelijk om. Gipskruid wil ook nog wel eens topzwaar worden en hangen, door ze tussen stevige planten te zetten blijven ze netjes op hun plaats. Bergsteentijm heeft heel veel kleine witte bloemetjes die heel veel bijen trekken. Aan het eind van het seizoen verkleurt het naar heel licht lila. Er zijn veel blauwe vaste planten die ook verkrijgbaar zijn in witte varianten, kijk eens rond bij een kweker in de buurt of een plantenwinkel online.
Verder kan het heel goed zijn dat in juni of juli blijkt dat bepaalde kleuren of combinaties niet goed werken. Of dat een plant vooraan ineens erg hoog wordt. Laat het rustig staan en pas de border aan wanneer alles uitgebloeid is, of in het vroege voorjaar. Vaste planten zijn erg sterk en kunnen prima buiten het groeiseizoen uit de grond gehaald, gedeeld of verplaatst worden. Ook vorst is geen enkel probleem. Na het aanpassen van de border wel zorgen dat ze de eerste tijd voldoende vocht hebben om zich te kunnen aanpassen aan hun nieuwe plek.
Hieronder een greep uit de planten die gebruikt kunnen worden voor een blauwe border:
- Geranium rozanne: Deze geranium kan goed voorin de border. Op de eerste of tweede rij. Hij groeit heel losjes met lange bloemscheuten die zich tussen andere planten doorweven. Dat geeft een heel natuurlijk effect. De kleur past ook overal bij en kan dus veelvuldig in de border gebruikt worden. Hij bloeit tot ver in de herfst en geeft zo ook in het najaar veel kleur aan de tuin.
- Geranium Brookside: De hoogste geranium in mijn tuin. Komt wat betreft kleur overeen met de Geranium Rozanne, maar kan meer naar achteren in de border. Het wordt een wolk van zachtblauwe bloemen die heel natuurlijk in de border vallen. Het enige nadeel is dat ze eerder uitgebloeid zijn. De uitgebloeide knoppen zijn absoluut niet lelijk, wel zaait deze geranium zich behoorlijk uit. Dus wanneer ze met mate gewenst zijn in de tuin, dan de knoppen er op tijd uitknippen.
- Salvia: De salvia’s zijn in verschillende kleurschakeringen verkrijgbaar. Van lichtblauw tot donkerpaars. Ze zijn goed winterhard en kunnen makkelijk vermeerderd door delen in het voorjaar. Na de bloei de uitgebloeide aren afknippen kan soms leiden tot een tweede bloei. Er zijn ook prachtige hogere salvia’s die de border uitknallen, zoals de Salvia Amistad. Helaas zijn die alleen niet betrouwbaar winterhard. Ik graaf ze uit en overwinter ze binnen. Dat gaat nu al een paar jaar goed.
- Echinops: Een makkelijke en bijzondere tuinplant. Door zijn hoge grijsblauwe bolvormige bloemen is het goed te combineren met andere hoge planten. Kan in prairietuinen, maar zeker in themaborders. Trekt een enorme hoeveelheid insecten aan. Hij kan zich wel behoorlijk uitzaaien.
- Eryngium: Deze prachtige grijsblauwe tuinplant heb ik sinds vorig jaar. De zaden die ik in het najaar heb geoogst, heb ik dit jaar gezaaid en zullen volgend jaar pas daadwerkelijk bloeien. Ze kunnen wat meer naar achter in de border, want hij wil nog wel omvallen. Stutten tussen andere stevige planten kan heel goed.
- Dropplant: Op deze afbeelding de Agastache “Black adder”. In het echt is de “Blackadder” donkerder blauw van kleur dan op deze foto. Deze zaait zich niet uit en is meerderjarig. Meestal betekent dit in de praktijk dat ze na 2 jaar weg zijn. Kleine plukjes in een blauwe border staat heel fraai, maar een grote bos kan ook zeker. Agastache “Blackadder” trekt enorm veel vlinders. Andere dropplanten zaaien zich wel uit en komen overal in de border terug. Wanneer dat op een ongewenste plek is zijn ze eenvoudig te verwijderen.
- Kalimeris incisa “Madiva”: Een heel veelzijdige tuinplant. Wordt zo’n 50 cm hoog en kan dus redelijk vooraan in de border. Een klein plukje wordt een mooie volle bos en blijft stevig overeind staan. De kleur is net van het wit af richting blauw. Past dus erg mooi in een blauwe border. Door zijn zachte uitstraling kan hij gecombineerd met veel planten en geeft rust in de border. De Kalimeris incisa “Blue star” is vergelijkbaar maar wordt een stuk hoger. Past bijvoorbeeld erg mooi bij Persicaria’s.
- Caryopteris Clandonensis: Dit is meer een kruidachtige of heester. Kan vrij diep teruggesnoeid voor het behoud van compacte vorm. Begint pas eind juli/begin augustus met bloeien en gaat dan vrij lang door. De kleur is helder blauw en trekt ook enorm veel insecten.
- Calamintha “Nepeta susp. Nepeta”: Staat zeker in mijn top 3 mooiste tuinplanten. Saai plantje zo op het eerste gezicht, maar super veelzijdig. Wanneer hij in juli gaat bloeien trekt deze bergsteentijm enorm veel insecten. Daarnaast zijn de kleine witte bloempjes rustpunten in mijn border. Niet geheel onbelangrijk is het feit dat het de hele zomer en herfst stevig rechtop blijft staan en de rand van mijn border een verzorgd aanzicht geeft. Aan het eind van de bloei gaat het wit over in lichtlila en kan dus prima in een blauwe themaborder.
- Campanula lactiflora “Prichard’s Variety”: Een leuke vroege bloeier. Wordt wat hoger en kan omvallen. Plant hem wat meer naar achteren. Wanneer deze fraaie plant uitgebloeid is kan je hem afknippen. De ruimte wordt dan gevuld door buurplanten.
- Buddleja Davidii “Black Night”: Eén van de mooiste vlinderstruiken. Heel donkerblauw en bloeit zeer rijk.
- Phlox paniculata “Blue Paradise”: De meest blauwe phlox die ik ken. Vooral tijdens de schemering is deze phlox schitterend, het blauw geeft dan bijna licht, zo helder. In de zomer wil deze phlox na hevige regen wel wat omvallen. Het mooist is direct na de bloei de top er uit knippen, jonge scheuten net onder de top lopen nog uit en geven een tweede bloei.
- Agastache “Black Adder”: Een prachtige dropplant die heel veel insecten trekt. Deze dropplant zaait zich alleen niet uit en zal dus gestekt moeten worden om hem te houden. Anders is deze plant na 2 jaar weg.
Naast deze voorbeelden zijn er nog diverse andere blauw bloeiende planten, zoals herfstasters, Perovskia, lavendel, Damastbloem, Iris Germanica, Lupines, Veronica Spicata, Polemonium, Scabiosa en vele anderen.
Om niet te verzanden in onoverzichtelijke zee van blauwe bloemen is het goed om tussen de blauwe bloemen wat neutrale planten te zetten. Dat kunnen diverse siergrassen zijn, grijsbladige planten als Artimisia of de donkere Sedum “José Aubergine”. Witte planten als margrieten en gipskruid kunnen ook dienen om wat rust te brengen. Margrieten kunnen in kleine groepjes overal tussen gezet worden. Dat geeft een hele natuurlijke uitstraling. Let wel, margrieten zijn er in verschillende soorten. Sommigen in mijn tuin worden best hoog, zo’n 80-90 cm. Die zijn ongeschikt voor de voorste rand. Die plant ik vrij in het midden van de border. Dan vallen ze ook niet zo makkelijk om.
Verder kan het heel goed zijn dat in juni of juli blijkt dat bepaalde kleuren of combinaties niet goed werken. Of dat een plant vooraan ineens erg hoog wordt. Laat het rustig staan en pas de border aan wanneer alles uitgebloeid is, of in het vroege voorjaar. Vaste planten zijn erg sterk en kunnen prima buiten het groeiseizoen uit de grond gehaald, gedeeld of verplaatst worden. Ook vorst is geen enkel probleem. Na het aanpassen van de border wel zorgen dat ze de eerste tijd voldoende vocht hebben om zich te kunnen aanpassen aan hun nieuwe plek.